De gemeentelijke herindeling en de toekomst van Empe en Tonden

Dialoog met de gemeenteraad 26 november 2025

Plaats: Dorpshuis ’t Oortveld, Emperweg 41, Empe

Wanneer: Woensdagavond 26 november 2025

Programma: 19:30 – 21:30 uur, inloop vanaf 19:00 uur

Met wie: gemeenteraad Brummen en de bewoners van Empe en Tonden

Organisatie: dorpsraad Kleine Kernen Empe Tonden

De gemeenteraad besloot in 2024 dat de gemeente Brummen op de lange termijn niet zelfstandig kan blijven. De raad heeft daarom aan het college opdracht gegeven om in een onderzoeksrapport meerdere scenario’s te onderzoeken, waaronder het vormen van een nieuwe gemeente door herindeling:

  • met één gemeente
  • met meerdere gemeenten
  • de gemeente Brummen op te delen over meerdere gemeenten.

Opvallend is dat de gemeenteraad unaniem gekozen heeft voor een fusie met één gemeente (Zutphen of Rheden), maar daarbij de inwoners van de gemeente Brummen nauwelijks betrokken heeft. Bovendien heeft de gemeenteraad nog niet duidelijk kunnen maken waarom er zo’n haast mee is gemoeid.

De publieke avond in het dorpshuis in Empe heeft als doel de bewoners van Empe en Tonden te informeren over de stand van zaken en meer te betrekken bij het proces van de gemeentelijke herindeling. Veel inwoners van Empe en Tonden voelen zich meer thuis bij de gemeente Voorst, maar die optie heeft de raad al verworpen.

In de bijeenkomst van 26 november gaat een onpartijdige gespreksleider met de aanwezige raadsfracties in gesprek, waarin zij de genomen besluiten hierover kunnen uitleggen. Ook zullen vragen aan de orde komen als: Waarom zo veel haast? Waarom is er nauwelijks participatie van de inwoners geweest? Op welke basis is gekozen voor een fusie met één gemeente? En natuurlijk kunnen de aanwezigen tijdens de bijeenkomst vragen stellen en ideeën en wensen met de raadsleden delen.

Woningbouw in Empe?

Bouwplannen en wonen in Empe en Tonden

In 2025 worden twee locaties bekeken om woningen te bouwen, aan de noordkant van de dorpskern Empe (“de Empermolen”) en aan de Haarweg in Tonden.
 
EMPERMOLEN
Op 12 maart 2025 werd een studie gepresenteerd over een mogelijk bouwproject aan de noordkant van de dorpskern van Empe. De presentatie was in het dorpshuis
’t Oortveld door wethouder Pouwel Inberg van de gemeente Brummen. Het verslag van de studie heeft als titel ”Stedenbouwkundige visie Empe” en werd gemaakt door bureau Los Stadomland b.v. in Vught. Klik hier voor het rapport. Het dorpshuis puilde die avond uit van de mensen. De reacties van de aanwezigen
waren gemengd. Er was belangstelling naar nieuwe woonmogelijkheden in Empe. Er klonk ook bezorgdheid over de bouwplannen, in het bijzonder over de locatie
en het formaat. Vrijwel niemand in de naaste omgeving leek tot dan toe bekend te zijn met de plannen.
Steeds opnieuw ervaren bewoners dat zij niet vroegtijdig worden betrokken in plannen die hun omgeving aangaan en dat is ook nu weer het geval. KK ET
luistert wel naar de bewoners. KKET hecht veel belang aan zorgvuldige besluitvorming en goede communicatie. De aanwonenden van het beoogde
terrein, die immers direct geraakt zouden worden, verenigden zich in ”Laat Empe Empe” en benaderden ook al snel de KK ET. Wij proberen zoveel mogelijk
openheid en dialoog te houden, met zowel de aanwonenden, de gemeente Brummen als initiatiefnemers. Eén van de initiatiefnemers om te bouwen is de Stichting Emperweide, een groep mensen uit Empe en Voorst. KK ET heeft enkele malen gesproken met de Stichting Emperweide, die maximaal 40 starterswoningen wil bouwen voor jongeren uit Empe en de naaste omgeving. Zij willen het gemeentelijk beleid volgen, met minimaal 30 procent sociale huurwoningen, minimaal 30 procent middenklasse en 40 procent vrijesectorwoningen.
 

Oordeel

Al sinds 2007 wordt er zo nu en dan gesproken over woonuitbreiding op percelen in de buurt van de Empermolen. De door de wethouder gepresenteerde visie is een

technische verkenning van een plan voor die locatie (de term ”ontwerpend onderzoek” wordt gebruikt.). Het stuk bevat veel vaktermen, maar onderwerpen die in een visie verwacht mogen worden ontbreken nog: aanleiding, context, doelstelling, uitgangspunten, werkwijze, participatie, stappenplan, tijdlijn, kostenindicatie, et cetera. Zelf stelt de gemeente dat de visie gaat over mogelijke locaties, maar uit het document van LOS blijkt dat maar één locatie geschikt zou worden gevonden, men laat niet zien welke andere locaties zijn geanalyseerd en waarom die zijn afgevallen. Het bredere perspectief is zeker nodig, bijvoorbeeld de gevolgen voor ruimtelijke ordening, scholen, verenigingsleven, infrastructuur, openbaar vervoer en verkeer. Wij denken daarbij ook effecten van lopende en geplande ontwikkelingen van bouwen in Voorst, Brummen als geheel, De Hoven en Klarenbeek worden niet genoemd . In de Hoven zijn 600-900 woningen gepland,

in Apeldoorn ten zuiden van de A1 spreekt de gemeente nu over 3.500-6.000 woningen. Een belangrijke klacht was dat de meeste bewoners van Empe en Tonden tot de informatieavond in maart 2025 helemaal niet gekend waren in deze plannen, die bij het gemeentebestuur kennelijk al 3-5 jaar speelden. KK ET heeft in begin mei

2025 een gesprek hierover gevoerd met de wethouder van Brummen. Daarin heeft hij enkele toezeggingen gedaan om bewoners in het proces te gaan betrekken. Op

13 en 14 oktober 2025 wil de gemeente enkele bijeenkomsten met een selectie van bewoners houden over haar bouwkundige visie in het dorpshuis ’t Oortveld,  waarin verschillende zorgen en wensen ter sprake moeten komen. Volgens KK ET zullen alle toekomstige bouwplannen moeten passen in een breder kader. De meeste (ook nieuwe) bewoners van de gemeente Brummen willen hier wonen vanwege de hoge kwaliteiten van landschap, rust en ruimte. Daarom zou het debat moeten gaan over wonen en ruimtelijke ordening, niet alleen over huizen bouwen. In dat kader zou tenminste ook rekening moeten worden gehouden met bouw- en omgevingsplannen van buurgemeenten.

 

Landgoed Middenbos - Tonden

Bij Gemeente Brummen is dit project 'in principe goedgekeurd' door het college van B&W . Het betreft het initiatief voor Landgoed Middenbos aan de Haarweg 12/12a te Tonden. Het betreft een aanvraag voor een planologisch landgoed van ca. 25 ha met een huis van allure, veel bos en beperkte bewoning. Concreet betreft het een grootschalig plan voor agroforestry, voedselbos, aanleg extra bos, camping met sanitair- en kookfaciliteiten (bezoekerscentrum), trekkershutten, parkeerplaatsen, wandelpaden, wateropvangbekkens en maar liefst 7 extra woningen bovenop de 2 huidige woningen (waarvan er 1 niet volgens vergunning in gebruik is genomen). Natuurmonumenten wordt in de gelegenheid gesteld ca. 7 ha grond te kopen en zou in het project meer dan de helft van de gronden in pacht geven om het planologische landschap mogelijk te maken. Het project ligt grotendeels tegen het Natura2000-gebied aan en valt straks volledig in de 500 meter zone waarbinnen uiterste terughoudendheid betracht moet worden ten aanzien van nieuwe stikstofactiviteiten. Al met al is het een zeer impactvol project voor de toekomst van Tonden. 

Vele buurtbewoners hebben met verbazing kennis genomen van dit besluit en hebben zich verenigd in NatuurBehoudTonden. Via deze vereniging wordt een beter plan aangedragen om zowel het agrarische karakter van de omgeving te behouden alsook de kwetsbare natuur van deze Landgoederenzone te verbeteren. Dit eerste initiatief wordt gezien als een bedreiging vanwege de grote impact vanwege de intensivering van permanente bewoning tezamen met een camping. Meer informatie over dit dossier leest u terug op deze website.